Focko Ukena^{[1, 2, 3, 4, 5]}

ca. 1370 - 1436  (66 jaar)

• Naam	Focko Ukena
  Geboren	ca. 1370	Neermoor, Moormerland, Leer, Niedersachsen, Duitsland
  Geslacht	Mannelijk
  Overleden	6 Okt 1436	Dijkhuizen, Appingedam, Groningen, Nederland   [6]
  Persoon-ID	I8305	marius
  Laatst gewijzigd op	4 jun 2023

  
  

  Vader	Uko Ukena
  Moeder	Amke Ripperda von Lengen,   ovl. 1417
  Gezins-ID	F3009	Gezinsblad  |  Familiekaart

  
  

  Gezin 1	Theda Ewos von Reide,   geb. ca. 1365, Jemgum, Leer, Niedersachsen, Duitsland
  Kinderen	+ 1. Bawe Focken Ukena,   geb. ca. 1388, Emden, Hannover, Niedersachsen, Duitsland ,   ovl. Woltersum, Ten Boer, Groningen, Nederland   2. Udo Ukena,   geb. ca. 1390 + 3. Uko Ukena,   geb. ca. 1392,   ovl. 1433, Osterhusen, Aurich, Niedersachsen, Duitsland  (Leeftijd 41 jaar)   4. Fossa Ukena,   geb. ca. 1393   5. Thyo Ukena,   geb. ca. 1395   6. Beno Ukena,   geb. ca. 1397
  Laatst gewijzigd op	4 jun 2023
  Gezins-ID	F3007	Gezinsblad  |  Familiekaart

  
  

  Gezin 2	Hebe tom Brok
  Kinderen	1. Amke Ukena,   geb. ca. 1393,   ovl. 1475, Winsum, Groningen, Nederland  (Leeftijd 82 jaar)
  Laatst gewijzigd op	4 jun 2023
  Gezins-ID	F3059	Gezinsblad  |  Familiekaart

  
  

  Gezin 3	Hidde (Hiddeke) van Wijtwerd
  Kinderen	1. Bawe Ukena,   geb. ca. 1412,   ovl. 14 dec 1477  (Leeftijd 65 jaar)   2. Sjabbe Fockena Van Garreweer,   geb. ca. 1415   3. Ulske Focken Ukena,   geb. ca. 1420
  Laatst gewijzigd op	4 jun 2023
  Gezins-ID	F3044	Gezinsblad  |  Familiekaart

  
  

• Gebeurteniskaart

  Geboren - ca. 1370 - Neermoor, Moormerland, Leer, Niedersachsen, Duitsland Overleden - 6 Okt 1436 - Dijkhuizen, Appingedam, Groningen, Nederland  = Link naar Google Earth

  
  

• Foto's

  Focko Ukena Het opschrift bovenin het schilderij luidt: 'Focco Ukena van Brokum höuetling to Edermoer end Lüer Her van Aurich end Brockmerland offte Brocum'. Op het schilderij is ook zijn wapen afgebeeld. Het is een witte leeuw in een blauw veld met een rode omgekeerde kroon om de hals. Deze kroon moet bewijzen, dat Focco uit een heel oud en voornaam geslacht stamt. Karel de Grote zal namelijk reeds aan sommige Friezen de ridderslag gegeven hebben. De tot ridder geslagenen ontvangen dan een schild met de keizerlijke kroon. In het wapen van Oost-Friesland staan niet minder dan drie geslachten met zulke keizerskronen. De harpij der Cirksena's draagt er één, de adelaar der Tom Broke's zelfs drie, en de klimmende leeuw in het wapen der Ukena's draagt er één, omgekeerd als halsband.

  
  

• Aantekeningen

  Focko Ukena was een telg van een voornaam Oost-Fries geslacht die hun zetel hadden in de borg Edramoor in Mormerland. Focko was hoofdeling van Leer, Neermoor, Borkum Aurich en Emden en speelde een belangrijke rol in de beëindiging van de Hollandse expansie naar Friesland en het ontstaan van het gewest Groningen. Focko is waarschijnlijk de jongste zoon uit het huwelijk tussen Uko Ukena en Amke von Lengen (Ripperda). In de Grote Friese Oorlog behaalde Focko meermalen voor de Geallieerden (de Vetkopers en de families Bronckhorst, Onsta en tom Brok) een overwinning. Deze burgeroorlog eindigde in 1422 met de Zoen van Groningen, Focko was de eerste ondertekenaar van dit verdrag. Het gezag over Oost-Friesland en de Ommelanden kwam in handen van Ocko II tom Brok. In naam van de Friese vrijheid kwam Focko in opstand tegen Ocko en wist hij zelf de heersende hoofdeling in Oost-Friesland te worden. In 1431 moest hij echter, mede vanwege zijn autoritaire gedrag en hoge belastingen moest hij zijn burcht Fockenburg bij Leer ontvluchten en trok hij zich terug op Dijkhuizen waar hij in 1436 overleed. Erfdochter is Theda Ukena, de dochter van zijn oudste zoon Uko die bij de slag van Bargebuur in 1433 gesneuveld was. Theda huwde Ulrich I Cirksena, die in 1464 tot rijksgraaf van Oost-Friesland werd verheven. Focko liet zijn zonen en dochters strategische huwelijken met andere belangrijke hoofdelingenfamilies sluiten. Met Focko Ukena zijn praktisch alle protestantse vorstenhuizen in Europa verbonden. De borgen Dijkhuizen en Oosterwijtwerd. Focko verkreeg door zijn tweede huwelijk met Hiddeke, dochter van Sjabbe van Garreweer, de borgen Dijkhuizen en Oosterwijtwerd. Volgens een opschrift boven de voormalige poort zou Focko Ukena in 1411 de 'burcht' van Oosterwijtwerd hebben laten bouwen.

  
  

• Bronnen

  [S23] Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Oosterwijtwerd. In 1411 werd door Focko Ukena de borg Huis ter Oosterwijtwerd gebouwd, die in 1452 in het bezit kwam van het geslacht Ripperda (en daarom ook wel Ripperdaborg wordt genoemd. In 1500 werd de borg bezet door de stad Groningen, die er 60 man legerde en de borg versterkte, alvorens zich weer terug te trekken toen graaf Edzard erheen oprukte. Na 1738 kwam de borg in handen van de nazaten van de Ripperda's. Rond 1750 (na 1745) werd zij afgebroken. Op het voormalige borgterrein (Dorpsstraat 20) werd in 1789 een boerderij gebouwd, die tegenwoordig Schathuis Wijtwerder Heerd wordt genoemd. De grachten werden later opnieuw uitgegraven. [S23] Wikipedia, https://de.wikipedia.org/wiki/Focko_Ukena. Focko Ukena (* um 1370 wohl in Neermoor; † 6. Oktober 1436 in Dijkhuizen (Ommelande, heutige Provinz Groningen)) war ein ostfriesischer Häuptling des Moormer- und Lengenerlandes. Er entstammt dem mächtigen ostfriesischen Häuptlingsgeschlecht der Ukena. [S23] Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Focko_Ukena. Focko Ukena (Neermoor, ca. 1365 - 29 augustus 1437) was een Oost-Friese hoofdeling die een belangrijke rol heeft gespeeld in de strijd tussen de Schieringers en Vetkopers in de provincies Groningen en Friesland. Daarnaast was hij een van de leidende figuren in het verzet tegen het vestigen van landheerlijk gezag in Oost-Friesland door het geslacht Tom Brok. De door Ukena opgestelde willekeuren of wetten zijn de laatste wetteksten die waren bedoeld voor in het hele Friese gebied tussen Vlie en Wezer. [S23] Wikipedia, https://de.wikipedia.org/wiki/Freiheitsbund_der_Sieben_Ostfrieslande. Der Freiheitsbund der Sieben Ostfrieslande war ein im Jahre 1430 gegen Focko Ukena gerichtetes Bündnis in Ostfriesland unter Führung der Häuptlingsfamilie Cirksena aus Greetsiel, namentlich des Häuptlings Edzard Cirksena. In ihm wehrten sich die Ostfriesen gegen die zunehmende Unterdrückung und die ständig höheren Belastungen, die sich aus der Herrschaft der Ukenas ergaben. [S23] Wikipedia, https://de.wikipedia.org/wiki/Fockenburg. Die Fockenburg ist eine abgegangene Burg in Leer in Niedersachsen. Sie wurde 1421 vom ostfriesischen Häuptling Focko Ukena in der Art eines „Hohen Hauses“ erbaut und 1431 vom Freiheitsbund der Sieben Ostfrieslande zerstört. Der Standort der Fockenburg konnte erst 2017 durch archäologische Untersuchungen auf dem Gelände des Borromäus-Hospitals sicher nachgewiesen werden. [S23] Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Dijkhuizen_(borg). Dijkhuizen was een borg in de Nederlandse provincie Groningen. Hij stond aan de zuidzijde van het Damsterdiep, ter hoogte van het dorp Tjamsweer, direct ten westen van Appingedam. De borg is vooral bekend geworden omdat deze een tijdlang bewoond is geweest door de machtige partijleider Focko Ukena uit Neermoor, die tevergeefs probeerde Groningen en Oostfriesland in één staatsverband te verenigen.